Սասեքսի համալսարանի գիտնականները պարզել են, որ տանիքի արևային վահանակների լայն տարածումը կարող է ծածկել էլեկտրաէներգիայի համաշխարհային սպառման մեծ մասը՝ միաժամանակ նվազեցնելով գլոբալ ջերմաստիճանը 0,13°C-ով:

Սասեքսի համալսարանի նոր հետազոտության համաձայն՝ աշխարհի տանիքները արևային վահանակներով ծածկելը կարող է ապահովել աշխարհի էլեկտրաէներգիայի 65%-ը:
Nature Climate Change ամսագրում հրապարակված «Տանիքի արևային վահանակները կարող են մեղմել գլոբալ տաքացումը» գիտահետազոտական ​​աշխատանքում օգտագործվել են աշխարհատարածական տվյալների վերլուծություն և արհեստական ​​ինտելեկտի մոդելներ՝ ցույց տալու համար, որ տանիքները ծածկում են երկրագնդի մոտավորապես 286,000 կմ2 տարածք, որը համեմատելի է Իտալիայի չափերի հետ:

Այնուհետև հաշվարկվում է, որ եթե օգտագործվի յուրաքանչյուր հարմար տանիք, տանիքի արևային վահանակները կարող են արտադրել տարեկան 19,500 TWh էլեկտրաէներգիա, որը գրեթե ամբողջությամբ կփոխարինի հանածո վառելիքի վրա հիմնված էլեկտրաէներգիան, երբ զուգակցվի բեռի տեղափոխման և մարտկոցի պահեստավորման հետ:

Հետազոտողները այնուհետև օգտագործեցին կլիմայի առաջադեմ մոդելներ՝ խթանելու համար լայնածավալ արևային վահանակների տեղակայման ազդեցությունը և եզրակացրեցին, որ տանիքի արևային վահանակները կարող են օգնել մինչև 2050 թվականը գլոբալ ջերմաստիճանը նվազեցնել 0,05-ից մինչև 0,13 աստիճանով:

«Ածխածնի արտանետման նվազեցումը, հանածո վառելիքից կախվածության նվազեցումը   նշանակում է ավելի մաքուր օդ և էներգետիկ անվտանգություն», - ասում է Սասեքսի համալսարանի կլիմայի և քաղաքականության հետազոտող պրոֆեսոր Ֆելիքս Կրոյցիգը՝ հավելելով, որ արևային էներգիան այժմ գերազանցում է միջուկային էներգիայի ծախսերը, տեղակայման արագությունը և բնապահպանական ռիսկերը: «Արևային էներգիայի այդքան չօգտագործված ներուժի առկայության դեպքում դժվար է տեսնել, թե ինչպես կառավարությունները կարող են արդարացնել միջուկային էներգիայի կամ դեռևս չապացուցված ածխածնի ներգրավման ծրագրերում ներդրումները»:

Հետազոտական ​​փաստաթուղթը ներկայացնում է տարածաշրջանային վերլուծություն, որն ընդգծում է տանիքի վրա արևային կայանների տեղակայման հարմարեցված մոտեցումների անհրաժեշտությունը՝ կենտրոնանալով արևային բարձր ճառագայթման կամ արագ ուրբանիզացիայի տարածքների վրա:

Հոդվածում ասվում է, որ Արևելյան Ասիան ունի տանիքի ՖՎ համակարգերի ամենաբարձր ներուժը՝ որպես կլիմայի փոփոխության մեղմացման գործիք՝ վկայակոչելով ածխածնի արտանետումների բարձր ինտենսիվությունը և շենքերի մեծ պաշարը: Հյուսիսային Ամերիկայի և Եվրոպայի համատեղ տեղադրման ներուժը գնահատվում է ավելի քան 4,300 ԳՎտ՝ աշխարհի շինարարական ներուժի մոտ մեկ քառորդը՝ շնորհիվ նրանց մեծ շինարարական պաշարների:

Հեղինակները կոչ են արել գլոբալ համագործակցությունը ընդլայնել տանիքին տեղադրվող արևային էներգիան ընդլայնելու համար, որտեղ այն կարող է ունենալ ամենամեծ ազդեցությունը, ներառյալ Աֆրիկան, որը կազմում է տանիքի արևային կայանքների ներկայիս միայն 1%-ը:

Հայսատանում ևս մեծ մաս են կազմում տանիքին արևային կայանների տեղադրումները և շարունակում են աճել, համաշխարհային հետազոտությունները ևս այդ են վկայում, որ չօգտագործելով բաց հողային տարածքներ, փոխարենը տանիքային տարածներ, հնարավոր է հասնել էներգիայի պահանջարկի 2/3 ի ապահովման։ Հաստատուն քայլերով Հայաստանը ևս քայլում է համաշխարհային շարժմանը զուգընթաց։

Աղբյուրը՝ https://www.pv-magazine.com/2025/03/13/rooftop-pv-could-cover-almost-two-thirds-of-the-worlds-electricity-study-says/